تشنج یک اختلال الکتریکی در مغز است که با عملکرد طبیعی آن تداخل می کند. بسیاری از دانشمندان و پزشکان آن را به یک “طوفان الکتریکی در مغز” تشبیه می کنند ، جایی که سلول های مغزی شما در یک الگوی غیرطبیعی به طور بیش از حد هماهنگ می شوند و تعادل حساس سیگنال های مغزی را مختل می کنند. تشنج ها از فردی به فرد دیگر بسته به نوع تشنج هر فرد متفاوت هستند. زیرا صرع یک اختلال طیفی است ، به این معنی که علل ، نوع و شدت آن می تواند در افراد مختلف به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برخی از افراد علائم مشهودی دارند ، مانند تشنج تونیک کلونیک و برخی مانند تشنج های غیابی علائم مشهودی نداشته باشند.
چه چیزی باعث تشنج می شود؟
علل اصلی این فعالیت نورونی غیر طبیعی پیچیده است. تشنج ها می توانند از مجموعه ای از رویدادها ناشی شوند که از اشتباهات در سیم کشی مغز در هنگام توسعه مغز تا التهاب مغزی، یا از آسیب های فیزیکی یا عفونت ها گسترده است.
صرع شایع ترین علت این اختلال فعالیت نورونی است ، اما عوامل دیگری مانند آسیب های سر ، عفونت ها، تومورهای مغزی و اختلالات ژنتیکی نیز می توانند باعث آنها شوند. متاسفانه ، در 50 درصد از موارد ، علت ناشناخته است.
برخی رویدادها یا موقعیت ها ممکن است احتمال وقوع تشنج را در افراد مبتلا به صرع افزایش دهند. این موقعیت ها محرک های تشنج نامیده می شوند.
برخی از محرک های رایج عبارتند از:
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- نورهای چشمک زن
- استرس
- عدم خواب کافی
- انواع خاصی از غذاها ، کافئین
- تغییرات در سطح قند خون
- سرما خوردگی ، آنفولانزا یا بیماری های دیگر
- قاعدگی
- عدم مصرف دارو
محرک ها از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند و یک فرد ممکن است چندین محرک داشته باشد.
ویدیوی جراحی ، مربوط به تشج – دکتر آرش فتاحی
انواع مختلف تشنج چیست؟
انوع مختلفی از تشنج وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و علائم خاص خود را دارند. وقتی نوع آن شناسایی می شود ، ابتدا آنها به یکی از دو دسته کلی تقسیم می شوند
- شروع کانونی (Focal onset)
- شروع عمومی (Generalized onset)
قرار گرفتن در یکی از این دو دسته بندی به جایی که در مغز شروع می شوند بستگی دارد.
مغز دو نیمکره دارد:
- نیمکره چپ
- نیمکره راست
این نیمکره ها توسط یک شکاف یا یک شیار عمیق از یکدیگر جدا می شوند. نیمکره ها می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند زیرا توسط جسم پینه ای (Corpus callosum) ، یک بسته بزرگ از فیبرهای عصبی به هم متصل هستند.
- تشنج های کانونی در یک نیمکره مغز شروع شده و فقط همان نیمکره را تحت تاثیر قرار می دهند.
- تشنج های عمومی از هر دو نیمکره مغز تاثیر می گیرند. گاهی اوقات ، شروع تشنج (محل شروع آن) ممکن است ناشناخته باشد.
گاهی تشنجی از یک طرف مغز شروع شده و سپس به طرف دیگر گسترش می یابد. زمانی که این اتفاق می‌افتد، به آن “تشنج کانونی به دو طرفه” گفته می شود.
علائم تشنج
علائم و نشانه های این فعالیت نورونی غیر عادی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همچنین به نوع ، شدت و مرحله تشنج نیز بستگی دارد.
علائم عمومی شامل موارد زیر باشند:
- رفتارها یا احساسات غیرعادی
- حرکات غیرقابل کنترل
- از دست دادن هوشیاری
حتماً به یاد داشته باشید که برخی از تشنج ها برای دیگران قابل مشاهده هستند ، در حالی که برخی دیگر قابل مشاهده نیستند. بیشتر آنها بین 30 ثانیه تا 2 دقیقه طول می کشند. اگر تشنج بیشتر از 5 دقیقه طول بکشد ، باید فوراً به مراقبت های پزشکی مراجعه کنید.
تشخیص تشنج
تشخیص تشنج شامل ارزیابی کامل برای شناسایی علت اصلی و تعیین مناسب ترین روش درمانی است.
-
تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی برای ارزیابی وضعیت کلی سلامت بیمار و شناسایی هر گونه محرک یا عوامل خطر برای تشنج ضروری است.
-
EEG (الکتروانسفالوگرام)
EEG یک آزمایش تشخیصی است که فعالیت الکتریکی مغز را ضبط می کند و به متخصصان کمک می کند تا الگوهای غیرعادی مرتبط با تشنج ها و صرع را شناسایی کنند.
-
آزمایش های تصویربرداری
آزمایش های تصویربرداری مانند MRI یا سی تی اسکن برای مشاهده ساختار مغز و شناسایی هر گونه ناهنجاری یا ضایعاتی که باعث تشنج ها می شوند ، انجام می پذیرد.
گزینه های درمانی برای تشنج
مدیریت مؤثر معمولاً شامل ترکیبی از دارو ، تغییرات سبک زندگی و در برخی موارد ، مداخله جراحی است.
-
داروهای تشنج
داروهای ضد صرع (AEDs) معمولاً برای کنترل تشنج ها تجویز می شوند تا فعالیت الکتریکی مغز را تثبیت کرده و از وقوع مجدد آن جلوگیری می کنند.
-
جراحی برای تشنج
عمل های جراحی برای افرادی که به داروها مقاوم هستند یا زمانی که یک ناحیه خاص از مغز به عنوان منبع تشنج شناسایی شود ، توصیه می شوند.
-
درمان غذایی برای تشنج
برخی رژیم های غذایی ، مانند رژیم کتوژنیک ، نشان داده اند که در کاهش تعداد تشنج ها به‌ویژه در کودکان مبتلا به صرع مؤثر هستند.
