جراحی دیسک کمر و گردن یا دیسکِکتومی ( discectomy ) ، جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از یک دیسک بین مهره ای در ستون فقرات می باشد. دیسک های بین مهره‌ای ، بالشتک های صاف و گردی هستند که بین مهره ها و استخوان های ستون فقرات قرار دارند و به عنوان ضربه گیر عمل می کنند. هر دیسک دارای یک مرکز نرم و ژل مانند است که به نام هسته پالپوزوس نامیده می شود. این هسته توسط حلقه ای انعطاف پذیر در اطراف آن به نام آنولوس احاطه شده است. دیسک های بین مهره ای دائماً تحت فشار هستند و ممکن است پاره شوند، به طوری که مقداری از ماده ژل مانند هسته به بیرون نشت کند. این وضعیت به عنوان دیسک هرنیه شده یا دیسک بیرون زده ، لغزیده یا پاره شده شناخته می شود و شایع ترین دلیل انجام دیسکِکتومی است.
درمان دیسک کمرو گردن بدون جراحی ! ویدیوی زیر را مشاهده کنید!
محل بیرون زدگی دیسک اغلب
دیسک های هرنیه شده معمولاً در ناحیه پایین کمر یعنی ستون فقرات کمری ایجاد می شوند ، اما ممکن است در گردن یا ستون فقرات گردنی نیز ایجاد شوند. بیرون زدن دیسک در ناحیه میانی کمر یا ستون فقرات سینه ای نادر است. دیسکِکتومی کمری شایع تر از دیسکِکتومی گردنی است.
انواع عمل دیسک کمر و گردن
انواع مختلفی از دیسکِکتومی وجود دارد که بر اساس روش جراحی و محل آن تقسیم می شوند:
-
جراحی دیسک کمر و گردن باز (استاندارد) :
در این روش ، جراح برشی بزرگ روی پوست ایجاد می کند و عضلات پشت را کنار می زند تا مستقیماً ناحیه مورد نظر را دیده و عمل را انجام دهد.
-
دیسکِکتومی با حداقل تهاجم (MIS) :
در این روش عمل دیسک کمر و گردن ، جراح برشی کوچک روی پوست ایجاد کرده و با استفاده از لوله های افزایش دهنده اندازه (دیلاتورها) به ناحیه مورد نظر دسترسی پیدا می کند. ابزارهای مخصوص از جمله آندوسکوپ برای دید بهتر و جراحی در فضای کوچک استفاده می شود. نسخه های دیگر این جراحی شامل دیسکِکتومی میکرو آندوسکوپیک (MED) و دیسکِکتومی اندوسکوپیک کامل (FE) هستند.
-
دیسکِکتومی قدامی گردنی همراه با فیوژن (ACDF) :
این جراحی مخصوص گردن است و جراح از جلوی گردن به دیسک آسیب دیده دسترسی پیدا می کند. سپس دیسک را برمی دارد و برای پایداری بیشتر ، عمل فیوژن ستون فقرات را انجام می دهد. در فیوژن ، گرافت استخوان یا ایمپلنت هایی جای دیسک قرار می گیرند تا استحکام گردن حفظ شود.
بسته به شرایط بیمار ، جراح ممکن است تمام دیسک یا فقط بخشی از آن را بردارد. همچنین ممکن است فقط یک دیسک (تک‌سطحی) یا چند دیسک (چندسطحی) برداشته شود.
درمان دارویی و بدون جراحی بیرون زدگی دیسک
دلیل اصلی انجام دیسککتومی ، بیرون زدگی دیسک است. البته همه افرادی که دچار این مشکل هستند ، نیاز به جراحی ندارند. حدود ۶۰٪ تا ۹۰٪ از بیماران با درمان های غیرجراحی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ، تزریق های استروئیدی اپیدورال و فیزیوتراپی بهبود می یابند.
درمان جراحی دیسک کمرو گردن
- درد یا بی‌حسی شدید در پا یا بازو که با درمان های دیگر بهتر نشده باشد.
- ضعف شدید در عضلات پا ، بازو یا باسن
- سرایت درد به باسن یا پاها (مانند سیاتیک)
- در صورتی که دچار سندرم کودا اکوینا (ضعف یا بی حسی ناگهانی همراه با بی اختیاری ادرار یا مدفوع) باشید ، فوراً باید جراحی انجام شود.
دیسککتومی یک جراحی بزرگ یا ماژور
بله ، جراحی دیسک کمر و گردن می تواند جراحی بزرگی تلقی شود. البته روش های کم تهاجمی آن معمولاً مدت زمان بستری و بهبودی کمتری دارند. اما به دلیل حساسیت ناحیه ستون فقرات و نخاع ، لازم است به دقت تمامی دستورات بهبودی را رعایت کنید تا ستون فقرات به خوبی ترمیم شود.
آمادگی برای عمل جراحی دیسک کمر و گردن
- قبل از عمل ، با جراح خود ملاقات خواهید کرد.
- جراح معاینه فیزیکی انجام می دهد.
- تصویربرداری هایی مانند اشعه ایکس ، میلوگرام یا MRI تجویز می شود.
- تاریخچه پزشکی بیمار بررسی می شود.
- درباره داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید سؤال خواهد شد.
- در صورت نیاز ، داروهای شما تغییر داده می شود.
- اگر از محصولات تنباکو استفاده می کنید ، جراح توصیه می کند حداقل ۴ هفته قبل از جراحی آن را ترک کنید.
- جراح همچنین درباره عوارض احتمالی و نکات آمادگی پیش از جراحی توضیح می دهد.
مراحل دیسککتومی
مراحل جراحی بسته به نوع روش متفاوت است، اما به‌طور کلی شامل مراحل زیر می باشد:
- بیهوشی : جراحی ، تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می شود. در بیهوشی عمومی بیمار کاملاً خواب است. در بی حسی موضعی ، بیمار در حالت بیداری است اما دردی احساس نمی کند.
- برش جراحی دیسککتومی : در دیسکِکتومی باز ، جراح یک برش ۱ تا ۲ اینچی در وسط پشت ایجاد می کند و عضلات را کنار می زند. در جراحی کم تهاجمی ، با کمک فلوروسکوپی (نوعی اشعه ایکس) و یک سوزن نازک محل دیسک مشخص می شود ، سپس برشی کوچک (کمتر از ۱ اینچ) ایجاد می شود.
- برداشتن دیسک : جراح مغز و اعصاب با ابزارهای مخصوص ، کل یا بخشی از دیسک بیرون زده را خارج می کند. در صورت انجام ACDF، عمل فیوژن نیز انجام می شود.
- بستن برش : در پایان ، جراح برش را با بخیه ، منگنه یا چسب مخصوص پوست می بندد.
اقدامات بعد از دیسککتومی
- پس از عمل ، تیم پزشکی وضعیت حیاتی بیمار را تا رفع اثر داروی بیهوشی بررسی می کند.
- داروهای ضد درد تجویز می شود.اگر جراحی شما کم تهاجمی باشد ، معمولاً همان روز مرخص می شوید.
- اگر جراحی باز انجام داده باشید ، ممکن است یک تا دو روز در بیمارستان بمانید.
مراقبت های بعد از جراحی دیسک کمر و گردن
- چگونه از محل برش مراقبت کنید.
- چه فعالیت هایی مجاز است.
- به چه علائمی باید توجه کنید.
- ممکن است نشستن یا ایستادن طولانی مدت برایتان ناراحت کننده باشد.
- فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بازگرداندن حرکت ، در صورت نیاز توصیه می شود.
نرخ موفقیت جراحی دیسک کمر و گردن
نرخ موفقیت دیسککتومی کمری بین ۶۰٪ تا ۹۰٪ است. برخی عوامل مختلف دخیل در نرخ موفقیت ، به موارد زیر وابسته است:
- سلامت عمومی
- شدت علائم
عوارض احتمالی جراحی دیسک کمر و گردن
عوارض ناشی از این عمل جراحی ، بسیار نادر هستند. ولی به طور کلی ، می توان به موارد زیر به عنوان خطرات این عمل اشاره کرد:
- واکنش آلرژیک به بیهوشی
- عفونت یا خونریزی محل جراحی
- لخته شدن خون
- آسیب به اعصاب
- نشت مایع مغزی-نخاعی (CSF)
سوالات پر تکرار در مورد دیسککتومی
بهبودی کامل چقدر طول می کشد؟
دوره بهبودی عمل جراحی دیسک کمر و گردن بین ۱ تا ۴ هفته است. البته ، طول مدت بهبود به مواردی از جمله موارد زیر بستگی دارد:
- شدت آسیب دیسک
- وضعیت سلامت عمومی
- میزان رعایت مراقبت های بعد از عمل
ممکن است چند روز در محل برش احساس درد داشته باشید.
چه زمانی می توان به فعالیت های عادی بازگشت؟
- معمولاً توصیه می شود تا ۳ تا ۶ هفته پس از جراحی دیسک کمر و گردن ، از حرکات شدید مانند خم شدن ، بلند کردن اجسام یا چرخیدن پرهیز شود.
- فعالیت های سبک را می توانید حدود ۲ هفته بعد از عمل آغاز کنید.
- فعالیت های روزمره اغلب حدود ۶ هفته بعد از جراحی از سر گرفته می شود.
- فعالیت های سنگین یا ورزش های تماسی باید حدود ۱۲ هفته به تعویق بیفتد.
دیسککتومی چقدر طول می کشد؟
معمولاً بین یک تا دو ساعت زمان می‌برد تا جراحی به پایان برسد. البته ، مدت زمان دقیق به نوع جراحی بستگی دارد.
